بلدیه (نشریه)بلدیّه، عنوان کلّی چند نشریه متعلق به بلدیه یا همان شهرداری می‌باشد. تعدادی از این نشریه‌ها، پیش از تأسیس بلدیه نیز منتشر می‌شدند که مهم‌ترین هدفشان نشر مطالبی درباره ضرورت ایجاد این سازمان بود. در این مقاله به بلدیه‌های تهران، قاسم الاخبار، بلدیه اصفهان، انجمن بلدیه و ... اشاره می‌شود. ۱ - معرفی بلدیههابلدیّه، عنوان کلّی چند نشریه متعلق به بلدیه (شهرداری). تعدادی از این نشریه‌ها، پیش از تأسیس بلدیه نیز منتشر می‌شدند که مهم‌ترین هدفشان نشر مطالبی درباره ضرورت ایجاد این سازمان بود. بعدها این نشریات در شهرهایی منتشر می‌شد که سازمان بلدیه داشتند. این نشریه‌ها به ترتیب زمان انتشار عبارت‌اند از: ۱.۱ - بلدیه تهراندر ۹ صفر ۱۳۲۵ انتشار یافت. صاحب امتیاز و مدیر این روزنامه مرتضی موسوی و میرزا ابوالقاسم همدانی [۱]
(روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ص ۱، ۱۳۲۵.
و، از شماره هفده به بعد، میرزا ابوالقاسم همدانی بود. [۲]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۹، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
اداره مرکزی آن در سرای حاجی سقاباشی بود [۳]
(روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ص ۱، ۱۳۲۵.
و در چاپخانه شرقی چاپ می‌شد. [۴]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۸، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
بلدیه، ابتدا هفتگی [۵]
(روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ص ۱، ۱۳۲۵.
در هشت صفحه با چاپ سربی و به قطع وزیری منتشر می‌شد؛ اما از شماره هشتم به بعد با حجمی کمتر و هفته‌ای دو بار به چاپ می‌رسید. [۶]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۸، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
این نشریه پیش از تأسیس سازمان بلدیه انتشار یافت و در سرلوحه آن این جمله درج شده بود: «جریده‌ای است مطلق و آزاد». [۷]
(روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ص ۱، ۱۳۲۵.
بلدیه تهران حاوی اخبار داخله، خارجه، شهری و مکتوب و اعلان بود [۸]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۸، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
و در آن «قوانین بلدی، علمی، ادبی و کلیه فواید و مصالح دولتی و سیاسی و تجاری» درج می‌شد. [۹]
(روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ص ۱، ۱۳۲۵.
بهای اشتراک سالیانه آن در تهران هجده قران، سایر بلاد ۲۳ قران، قفقاز روسیه شش منات، هندوستان نُه روپیه، عثمانی و مصر سه مجیدی، و فرنگستان سیزده فرانک بود که پس از سه ماه دریافت می‌شد. [۱۰]
(روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ص ۱، ۱۳۲۵.
شماره‌هایی از این نشریه در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.۱.۲ - قاسم الاخباردر ۱۳۲۵ به مدیریت میرزا ابوالقاسم‌خان همدانی چاپ و منتشر شد. بیشتر مطالب آن سیاسی بود، اما مقالاتی نیز در طرفداری از تأسیس بلدیه داشت. این نشریه در شمار نشریات بلدیه تهران نبود [۱۱]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج۳، ص۳۰، ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
[۱۲]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۴، ص۹۶، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
[۱۳]
ذیل «بلدیه»، Encyclopaedia Iranica، sv "Baladâ ya" (by N Parvâ n).
و در یک ورق به خط تعلیق درشت و زمخت با چاپ سنگی در ابعاد ۳۴ ۷ • ۱۲ ۱۲ اینچ چاپ می‌شد [۱۴]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج۳، ص۳۰، ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
وجه اشتراک سالانه آن در تهران هشت قران، داخله دوازده قران، و تک شماره صد دینار بود. [۱۵]
قاسم الاخبار، ش ۴ (۱۳۲۵)، ج۱، ص۱.
شماره‌هایی از این نشریه در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است.۱.۳ - بلدیه اصفهاناز ذیحجه ۱۳۲۵ به مدیریت میرزا عباس‌خان چهارمحالی، متخلص به شیدا، در اصفهان و به صورت دوهفتگی در چهار صفحه با چاپ سنگی و به قطع وزیری در چاپخانه فرهنگ چاپ می‌شد. [۱۶]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج۲، ص۲۶۵، ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
[۱۷]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
خط آن نسخ و کاتب آن عبدالله بود. [۱۸]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
شماره اول آن حاوی مقاله‌هایی به طرفداری از مشروطه بود و از شماره دوم به بعد، مذاکرات انجمن بلدیه در آن چاپ می‌شد. [۱۹]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۱ـ۲۲، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
۱.۴ - انجمن بلدیهدر رمضان ۱۳۲۵ به مدیریت میرزا نورالدین مجلسی منتشر شد. دو شماره اول آن به نام «فرج بعد از شدت» بود. از شماره سوم به مناسبت تأسیس انجمن بلدیه در اصفهان و چاپ مذاکرات این انجمن در این نشریه، نام انجمن بلدیه نیز در کنار فرج بعد از شدت قرار گرفت، و از شماره ششم فقط به نام «انجمن بلدیه» منتشر می‌شد. [۲۰]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۴، ص۶۲، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
این نشریه، جز مذاکرات انجمن بلدیه، «کلیه مطالب نافعه به حال عامه خلق» را نیز به چاپ می‌رساند. انجمن بلدیه به صورت هفتگی در چهار صفحه به خط نستعلیق و با چاپ سنگی، به قطع وزیری بزرگ، در چاپخانه فرهنگ چاپ و منتشر می‌شد. وجه اشتراک سالیانه آن در اصفهان دوازده قران، سایر بلاد پانزده قران، هندوستان و افغانستان چهار روپیه، اروپا و عثمانی و مصر هشت فرانک [۲۱]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۴، ص۶۲ـ۶۳، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
و مدت نشر آن پنج ماه بود. [۲۲]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج۲، ص۲۳۵، ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
۱.۵ - شورای بلدیدر ۱۳۲۵ به صورت هفتگی در تهران منتشر می‌شد. [۲۳]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج ۲ ص۴۸۱ ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
[۲۴]
ذیل «بلدیه»، Encyclopaedia Iranica، sv "Baladâ ya" (by N Parvâ n).
۱.۶ - بلدیه تبریزدر ۱۳۲۷ به مدیریت احمد میرزا در تبریز منتشر می‌شد. این نشریه نیز مذاکرات انجمن بلدی را منتشر می‌کرد و از طرف بلدیه اداره می‌شد. [۲۵]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج۲، ص۲۶۴، ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
[۲۶]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۱۹، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
۱.۷ - بلدالامیندر اوایل ۱۳۲۸، به مدیریت میرزامحمد صادق، از سوی بلدیه مشهد منتشر می‌شد. این نشریه به صورت هفتگی در چهار صفحه خط نسخ درشت، با چاپ سنگی و به قطع ۵ر۷•۱۳ (سانتیمتر) انتشار می‌یافت. وجه اشتراک سالیانه آن در مشهد یک تومان، داخله دوازده قران و خارجه پانزده قران بود. در جمادی الثانی ۱۳۲۸ نشر آن متوقف شد. [۲۷]
ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج۲، ص۲۶۱، ترجمه محمد عباسی، ج ۱، ۲، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش.
۱.۸ - بلدیه رشتدر ۱۳۳۷ به مدیریت نادر میرزا در رشت منتشر می‌شد. [۲۸]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
۱.۹ - بلدیه تهران ۱۳۰۰در ۱۳۰۰ ش به مدیریت عباس خلیلی از سوی بلدیه نوبنیاد به صورت هفتگی منتشر می‌شد. [۲۹]
(مجله) بلدیه (تهران)، سال ۶، (ش ۱ـ۳) ش ۱، ص ۱ - ۲، (۱۳۰۶ ش).
در ۱۳۰۲ ش، مدیریت آن به میرزا ابوالحسن‌خان معدنچی [۳۰]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
و در ۱۳۰۶ ش به مهدی مافی [۳۱]
(مجله) بلدیه (تهران)، سال ۶، (ش ۱ـ۳) ش ۳، ص ۱، (۱۳۰۶ ش).
[۳۲]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
محوّل شد و تا ۱۳۱۰ ش دوازده شماره از آن انتشار یافت. [۳۳]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۰، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
این نشریه حاوی مقالات اجتماعی، تاریخی، فنی و اطلاعات رسمی درباره بلدیه تهران و فعالیت‌های آن و اخبار شهر بود. [۳۴]
ش ۲، صفحات متعدد، (مجله) بلدیه (تهران)، سال ۶، ش ۱ـ۳ (۱۳۰۶ ش).
وجه اشتراک سالیانه آن در تهران دوازده، داخله چهارده، و خارجه بیست قران بود. [۳۵]
(مجله) بلدیه (تهران)، سال ۶، (ش ۱ـ۳) ش ۲، صفحات متعدد (۱۳۰۶ ش).
۱.۳ - بلدیه اصفهاندر ۱۳۰۹ ش در اصفهان منتشر می‌شد. مؤسس آن سرهنگ حبیب‌الله‌خان رئیس شهربانی، کفیل شهرداری و هنرمند اصفهانی؛ و مدیرمسئول و نویسنده آن محمد علی مُکْرِم بود، [۳۶]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۲ـ۲۳، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
اما از شماره دوم، مؤسس آن میرزا حسین خان جلائی معرفی شد. مجله حاوی اخبار انجمن بلدی و مذاکرات انجمن شهرداری، مقالات اجتماعی، تاریخی و فنی بود. وجه اشتراک سالیانه آن در اصفهان دوازده، داخله پانزده و خارجه بیست قران بود. [۳۷]
صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، ج۲، ص۲۳، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش.
۱.۱۱ - بلدیه هراتاز حوت (اسفند) ۱۳۱۱ ش منتشر می‌شد. سر دبیر آن، ابتدا میرزا عبدالله احراری و سپس صفرعلی امینی بود. این نشریه در ۲۸ صفحه و به قطع ۱۷•۲۲ انتشار می‌یافت و حاوی مقالاتی درباره تاریخ، پزشکی و بهداشت عمومی بود. بهای اشتراک سالیانه آن در هرات شش افغانی، نقاط دیگر افغانستان هفت افغانی، و خارج از کشور هفت شیلینگ بود. [۳۸]
ذیل «بلدیه»، Encyclopaedia Iranica، sv "Baladâ ya" (by N Parvâ n).
۲ - فهرست منابع(۱) ادوارد گرانویل براون، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، ج ۱، ۲، ترجمه محمد عباسی، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۳۵ـ۱۳۳۷ ش)، ج ۳، تألیف ادوارد براون و محمدعلی تربیت، ترجمه رضا صالح زاده، تهران ۱۳۴۱ ش. (۲) (روزنامه) بلدیه (تهران)، سال ۱، ش ۱، ۱۳۲۵. (۳) (مجله) بلدیه (تهران)، سال ۶، ش ۱ـ۳ (۱۳۰۶ ش). (۴) صدرهاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان ۱۳۶۳ـ ۱۳۶۴ش. (۵) قاسم الاخبار، ش ۴ (۱۳۲۵). (۶) Encyclopaedia Iranica، sv "Baladâ ya" (by N Parvâ n). ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۷۰۱، برگرفته از مقاله «بلدیه(۲)». رده‌های این صفحه : تاریخ ایران | جرائد عصر پهلوی | جرائد عصر قاجار | جرائد و روزنامه ها | رسانه ها | مقالات دانشنامه جهان اسلام
|